Labau

Sunday, October 3, 2010

Sama Duwa Sinwa Naw (Sh) Hkalut mat ai Gumsan Magam


                                                          Duwa Sama Duwa Sinwa Nawng
                   (Jinghpaw Mung a ningbaw galaw aten:- 1948-1953 & 1960-1962)

            Sama Duwa Sinwa Naw gaw, 1914 ning December 12 ya shani Sama Duwa Seng Li a masat 2 madu jan Maraw Htu a kasha Ma Naw re. Kawa Duwa Gum Seng Li gaw Englik hpyen la ni hpe hkap gasat ai hta grai ningtawn ai wa re. Sama Duwa Gumseng Li a kasha ni yawng hta na Sinwa Naw hpe gaw tsawra htum re. Grai zet ai hte laklai ai masha re. Kawa gaw Sama Duwa Sinwa Naw hpe kaji ai aten kaw nna tsawm htap ai anhte Wunpawng Buga hpe hkap gasat la hkyen ai tai hpyen ni a lata kaw na makawp maga let du daw sai hkaw asak sum hkam ai share shagan ni a lam hpe myit masin kata hta matsing da maju jung hkra tsun dan hkai dan ai. Dai majaw kaji aten kaw nna asak hte n bung ai sha kung hpan zet let ai wa re. Sama Duwa a labau hpe sawk yu ai shaloi hpaji lam hta grai tsang grai kaba ai wa n re, (Hkye-tu ma-huk) nga nna ka da ai hpe mu mada ai. Laika she n chye tim hpaji lam hta grai kung chye chyang ai wa re. Gara de sa yang sa laika buk hte nau n hka ai. Laika grai hti ai wa re.
1920 ning February shata hta Sama Du lit gun hpai ai. Raitim Englik rawt malan ai lam amyu myu galaw ai majaw 1935 ning shang ai shaloi Japan officer magam bungli galaw ai. 1938 February 8 ya shani Kung Hpan Hpung hpe woi hpaw sai. 1946ning November 28 ya shani Awng San wa Myitkyina de lung wa nna masat 2 Jinghpaw Dap kaw Sama Duwa hte hkrum jahta ai. Inglik ni n chye hkra shana yuptung 12:00 kaw nna jahpawt 3:00 du hkra Jinghpaw Mung a lam mayun jahta ai. Hpang shani November 29 ya shani Awng San wa hpe Sama Duwa hte rau hkrum shaga ai ni gaw; Duwa Zau Lawn, Duwa Wabaw Zau Rip, Duwa Sumdu Gam, Slg. Kareng La, Chyinghtawng Duwa Zau Naw, Lawdan Duwa Zau La, Slg. Maran La, Slg Maraw Tu, Howa Duwa Hkun Hpung ni rai ma ai. Yaw shada ai lam gaw Myen hte rau shanglawt la na matu re. 

1947 ning February 12 ya shani Panglung ga sadi hta ta masat htu lawm ai. 1947 July 19 ya shani Awng San hte manang ni 9 hpe gap sat kau ai shani zuphpawng sa hpanghkrat nna si na lam kaw na lawt nu ai. Awng San wa si mat ai majaw galoi mung n hkrap yu ai Sama wa n sen she pru hkra hkrap wu ai. Hpa majaw nga yang shi a gam maka wa re ai majaw re. 1948 ning January 4 ya shani Myen Mung Shanglawt lu ai hpang January 10 ya shani Jinghpaw mungdaw nhtoi Masat let dai shani Asuya hpaw hpang sai. Jinghpaw Mungdaw ningbaw lit hpe shawng ningnan gun hpai sai.
 Asak 36 ning sha naw rai nga ai Sama wa gaw aya grai kaba ai bungli hpe lu jum nu ai. 1948 ning Myen Mung Shanglawt lu ai hpang rawt malan hpung law law pru wa nna Rangoon Asuya sha nga ai aten hta Mungdan makawp maga dap Wunji amu hpe galaw let Myen Mungdan hpe makawp maga ya sai. Sama Duwa gaw Myen Mungdan hpe hkai lu hkai sha mungdang kaw nna, jak rung jak rai hte gaw gap ai mungdan byin hkra shakut lai wa sai. Shawng ningnan hku nna shi a sumbu kaw na gumhpraw lap mun masum jan arang shaw ya let jinghku langai wa a jak ni shap nna Danyin kawng kaw nga ai Japan Engineer jak hpaji ninghkring yan rai nga ai U San Nyut hte  U Ka yan nau hpe mawdaw ka (Motor car) langai hpe gyin shalat shapraw shangun sai. Sama wa a dai mawdaw gau ya na Japan Mazada mawdaw hte hkrang langai sha rai nga ai. Raitim awng dang ai lam n nga ai. Shi a yaw shada ai lam gaw grai kaba ai raitim, dai aten na salang ni myit n hkawn ma ai. 1953 ning July 28 ya shani Sama wa gaw Jinghpaw mung a Wunji Hkringmang hte Mungdaw Ningbaw aya kaw na shale kau hkrum nu ai. Shi myit mada da ai magam bungli mahkra mung yupmang shingran zawn wam dam pyen hkawm mat nu ai.
            1955 ning May 2 ya shani Garum Kahtau hte Amyu sha Kahkyin Gumdin Hkringmang bai lata san da hkrum sai. Ndai magam bungli hpe 1958 ning October 28 ya shani du hkra galaw gun hpai sai. 1962 ning February shata 15 ya shani Rangoon mare e Paliman Zuphpawng ai hte Gumsan Magam bai lata na lajang tawn sai. Ndai lang gaw Jinghpaw ni hta ang ai. Shawng nnan sam amyu Nyawngshwe Sawbwa Soo Shwe Thaike, dai hpang Myen Dr. Ba U dai hpang kayin Amyu Nlahn Win Mawng ni re. Ya mali lang ngu na hta ang ai hte maren Sama Duwa Sinwa Naw hpe yawng myit hkrum let Myen mung a Gumsan magam tai na matu lata da sai. Hpa majaw nga yang Myen mung a Gumsang magam tai na wa gaw Bukdah makam masham hpe hkap la ai wa rai ra ai, hte maren Bukdah makam masham nawku ai Jinghpaw Salang gaw shi sha nga ai majaw re. Kaga salang ni gaw Gumsan Magam tai na matu Bukdah nawku htung de hkan nang na kadai n nga ai.
Raitim Gumsan magam lit hpe hkap la na nhtoi masum mali ya sha ra yang 1962 ning March shata 2 ya jahpawt ahkying 3:00 am hta Ne Win wa woi awn ai Gumlang Myendap Asuya ni ahkang aya mahkra hpe kashun gare la ya sai majaw Myen Mung a Gumsan Magam lit hte tsan gang ginlut mat sai re.
1964 ning October shata hta Gumlang hpyen Asuya ni hku nna Miwa mung sumtsan ssalang hku lit shatsam hkrum sai. 1965 ning hta Mungoliya mung hte seng ai sumtsan salang lit bai shatai hkrum ai. 1968 ning hta Tittu mung hte seng ai sumtsan salang lit ni hpe galaw lai wa sai. Sama Duwa Sinwa Naw gaw grai laklai ai wa re. Asak 12 ning hta Jinghpaw Wunpawng sha ni a labau, maumwi, ga shagawp, ga malai, hte htung hking lai ni hpe atawm sha chye ai. Laika hpaji madang n nga ai raitim machye machyang hpaji grai hkum tsup ai. Num pyi marai 5 la ai wa re. kaji ai ten kaw nna grai myitsu myit gawp let masha kaba zawn tsun shaga chye ai. 15 ning hta dumsa galaw ai majaw yawng gaw shi hpe dumsa kaba tai na re ngu kam ma ai.
Sama Duwa Sinwa Naw gaw 1971 October 18 shani dinghta pinra na tawt lai wa sai. Shi galaw da ai lam ni gaw kaja tim n kaja tim anhte Jinghpaw Wunpawng sha ni a labau hta ngam nga sai re. Hpaji janmau kaba n lu tim amyu a ningbaw, Jinghpaw mung nga mungchying sha (myen, miwa, gala, sam…) yawng hpe shawng ningnan Magam lit la woi awn gwi ai ningbaw rai nga ai. Jinghpaw  mung hte Jinghpaw Wunpawng sha ni hpe grai tsaw ra ai wa re.  Tsasam wa a  mayam n kam tai ai, Tinang a mungdan hpe tinang up, Tinang a lagaw tinang tsap let tinang a gam maka hpe tinang nang  gaw gap mayu ai wa re. Shi a magrau grang ai myit jasat, myu hpe tsaw, mung hpe tsaw ai mungding myit gaw dai ni du hkra anhte Jinghpaw Wunpawng sha ni hpe ga shaga nga ai law.

No comments:

Post a Comment